Blog 5: dokter vs doktoor

Meneer Doktoor

Ik weet dat de samenleving vroeger helemaal anders in elkaar stak dan nu. Over de verschillen in beleving van de godsdienst en het onderwijzen weet ik al het een en ander. Maar hoe zat het in de geneeskunde. Is het beroep van een broer van mij zo verschillende met een doktoor van vroeger. Wat is er dan zo anders? Het antwoord op die vraag heb ik gevonden in het boek: Meneer Doktoor.
Hieronder wil ik even het leven van een doktoor vergelijken met het leven van een dokter. De gelijkenissen maar vooral de verschillen komen hier dan ook aan bod.


Apotheker

Vroeger was er niet in elk dorp een apotheek. Daarom had de dokter ook zijn eigen apotheek aan huis. Op deze manier moesten de mensen niet steeds naar een ander dorp gaan wanneer ze een medicijn nodig hadden. Dit konden ze dan halen bij de dokter zelf. Hij kocht zijn producten bij andere apothekers aan. Dit was haalbaar aangezien er nog niet zoveel medicijnen waren.

Verloskundige

De dokter stond ook in voor het begeleiden van bevallingen. Dit kwam omdat er nog niet zoveel ziekenhuizen waren en als er toch waren ging men er alleen naar toe als er complicaties waren. De reden hiervoor was dat deze ziekenhuizen een veel hoger tarief vroegen voor het ter wereld brengen van een kind. Aangezien het grootste deel van de bevolking niet zo rijk was, konden ze dit niet betalen. Daarom deden ze dus beroep op de huisdokter die bijgestaan werd door een vroedvrouw.
De tarieven waren verschillend van periode tot periode. De tarieven van de dokters lagen in de oorlog bijvoorbeeld veel lager dan in een andere periode.
Ook voor andere medische problemen ging men niet snel naar een ziekenhuis. Zo behandelde de huisdokter ook kanker, beenbreuken,… Ook dit kwam door dat de ziekenhuizen te vergelegen waren en door de hoge prijzen die men moest betalen voor de nodige behandelingen.
Men ging ook niet naar het ziekenhuis met kanker omdat de dokter dit meestal te laat ontdekte. Uiteindelijk was de kanker al te vergevorderd. Dit kwam omdat de mensen altijd pas op het laatste moment naar de dokter gingen.

Psycholoog

In die tijd was er een vertrouwensband tussen de dokter en zijn patiënt. Hierdoor gingen de patiënten met hun problemen te raden bij de huisdokter. Dit kon over van alles gaan, relatieproblemen, familialeproblemen, seksuele problemen,…
Zo kwam men vertellen wanneer hun man vreemdging, wanneer hun seksleven niet meer zo vlot verliep, wanneer men geslagen werd door de echtgenoot,… De dokter probeerden dan samen met de patiënt een oplossing/uitweg te zoeken. Wanneer het om echtelijke ruzies ging, ging hij zelfs voorzichtig met de andere partij praten.
Men kwam ook om de mening van de dokter vragen. Zo stelden men vragen als: is die persoon wel een goede partij voor mij, zou ik met …. trouwen,…
De vertrouwensband tussen de dokter en de patiënt was dus enorm groot. Doordat hij de vertrouwenspersoon werd van zijn patiënten behoorde de taak van psycholoog ook tot zijn takenpakket.

Taxi

Wanneer een patiënt naar het ziekenhuis moest, zorgde ook hier de dokter voor. Op dat moment waren er nog geen ambulances die je kon opbellen. De patiënten had meestal ook zelf niet de vervoersmogelijkheden. Daarom bracht de dokter de patiënt naar het ziekenhuis.
Je ziet dus dat de functieomschrijving van een huisdokter vroeger veel uitgebreider was. Dit kwam vooral doordat er nog niet zoveel mogelijkheden waren als nu. Wanneer men de hulp inriep van specialisten was alles meteen veel duurder. Hier hadden de mensen vroeger het geld niet voor! Dit alles zorgde ervoor dat men voor de meeste medische voorvallen beroep deed op "Meneer Doktoor".

Studies

Vroeger studeerden men voor dokter omdat men hun vader wou opvolgen, voor het hoog aanzien, omdat men mensen wou helpen, …
Aan de reden waarom men geneeskunde gaat studeren is tegenwoordig niet veel veranderd. Dezelfde redenen komen naar boven. Men doet het enkel niet meer voor het hoog aanzien omdat de dokter niet meer zo wordt aanzien als vroeger.

Keuze van universiteit

Vroeger ging men vooral studeren in Leuven omdat deze universiteit hoogaangeschreven stond en omdat dit een katholieke universiteit was. Wanneer men college had gevolgd bij de Jezuïeten was het ook traditie om verder te studeren in Leuven.
Je kon ook nog geneeskunde studeren in Gent. Hier was de opleiding goedkoper en volgens sommige ook beter, maar toch ging de grootste groep naar Leuven.
Ondertussen zijn er veel meer universiteiten waar je geneeskunde kunt studeren. Zo heb je een unief in Antwerpen, Brussel, Diepenbeek, Gent en Leuven.
Er zijn veel studenten die beginnen in Diepenbeek (enkel 1ste 3 jaren). Dit doet men omdat men hier 2 jaar lang werkt met een 6 wekensysteem en in het 3de jaar met een 10 wekensysteem. Op deze manier leren de studenten regelmatig studeren en kunnen ze eerst een goede studiemethode zoeken voor dat ze te grote stukken tegelijk moeten instuderen.

De grootste groep maakt uiteindelijk zijn studies wel af in Leuven. Dit is nog steeds omdat de universiteit een goede naam heeft en omdat iedereen gaat studeren in Leuven. Dit is en blijft de studentenstad bij uitstek.
Gent en Brussel komen meer en meer in opmars. Antwerpen een beetje minder. Dit is ook de enigste unief waar je niet kan aansluiten nadat je 3 jaar in Diepenbeek hebt gestudeerd.

Er zijn niet enkel meer universiteiten gekomen, maar de studies geneeskunde zijn ten opzichten van vroeger ook inhoudelijk veranderd. Wanneer men nu afstudeert heeft men veel meer praktijklessen achter de rug dan vroeger.
Veel dokters studeerden vroeger af terwijl ze niet goed wisten op welke manier ze bepaalde handelingen moesten uitvoeren. In theorie wisten ze dit, maar dit in praktijk uitvoeren was nog heel iets anders. Dit leerde ze dan ook pas echt wanneer ze aan het werk waren. Het grote probleem in die tijd was dat men vaak de enigste dokter in een dorp was en daardoor kon men geen inlichtingen vragen bij een andere dokter. Men had dus niemand om op terug te vallen.

Afgestudeerd, wat nu?

Wanneer de dokters afgestudeerd waren ging men opzoek naar een goede plek om een praktijk op te richten. Dit deed men meestal niet in hun geboortedorp.
In deze tijd kon men zich bijna eender waar vestigen en bekwam men toch snel een bloeiende praktijk. Dit kwam omdat er in veel dorpen nog geen dokter was. Daardoor waren de mensen al lang blij wanneer hun dorp plots een dokter had. Iedereen ging dan ook naar deze dokter. Natuurlijk wanneer je het niet goed deed was je al snel je patiënten terug kwijt aan de dokter van de buurt gemeente.

De dokters kregen vooral patiënten door mond op mond reclame. Bijvoorbeeld wanneer een persoon afgeschreven was en deze patiënt toch gered werd door de nieuwe dokter deed dit snel de ronden, maar als je een fout maakte deed ook dit ook snel de ronden en dan bestond de kans dat je een deel patiënten kwijt was. Je moest dus vooral het vertrouwen winnen van de patiënten.
Ze kregen in die tijd ook hulp van de pastoors omdat zij niet wouden dat hun parochianen zinloos het leven lieten. Dit gebeurde regelmatig omdat de dokter te laat ter plaatsen was, het ziekenhuis te ver weg was,… Daarom vonden ze het heel belangrijk dat ze een dokter in hun dorp hadden.

Op dit moment is de situatie weer helemaal veranderd. Bij ons in de streek zijn er verschillende huisdokters gestopt en daardoor is er een te kort aan dokters. Er zijn zelfs dokters die patiënten moeten weigeren omdat ze het zo druk hebben! Als er op dit moment een nieuwe dokter zou starten, zou hij het vrij gemakkelijk hebben omdat er dokters te kort zijn. De patiënten zullen hierdoor sneller hun weg naar de nieuwe praktijk vinden.

Functie

Als dokter heeft men tegenwoordig minder functies dan vroeger. Dit komt omdat er tegenwoordig veel meer mogelijkheden zijn, maar dit heeft er niet voor gezorgd dat hun werk verminderd is. De geneeskunde is er op vooruit gegaan en daardoor hebben ze meer werk gekregen doordat men voor anticonceptiemiddelen, uitstrijkjes, bloeddruk meten,… naar de dokter gaat.

Praktijk assistentie

Vroeger kreeg de dokter hulp van zijn vrouw. Dit was ook echt nodig want anders kreeg hij het niet bolgewerkt. Zo had de vrouw verschillende taken zoals telefoon opnemen, patiënten ontvangen, patiënten vervoeren, kleine zorgen toedienen,… Zonder zijn vrouw was de dokter hulpeloos!
Mijn dokter heeft tot nu toe nog geen assistentie. Ze vindt dit ook niet nodig omdat ze op dit moment alles zelf nog verwerkt krijgt. Ze vindt het ook belangrijk dat ze dit zelf kan blijven doen omdat ze hierdoor haar patiënten beter kan opvolgen wanneer ze onderzoeken ondergaan bij specialisten, in medische centrums, …
De band met de patiënt blijft dus meer behouden en dit vindt mijn huisdokter belangrijk.
Er zijn wel praktijken waar zo’n hulp echt nodig is. Er bestaat praktijk assistentie. Wanneer je als dokter hier gebruik van maakt, krijg je subsidies.

Collega's

Vroeger was er veel concurrentie tussen de verschillende dokters. Men had schrik dat men elkaars patiënten ging afnemen. Tussen de huisarts en de specialist was er dan weer minder concurrentie. De reden hiervoor was dat wanneer een huisarts zijn patiënt doorverwees naar een specialist hij een deel van het ereloon van de specialist kreeg. Deze regeling is achteraf wel afgeschaft.
25 jaar geleden was er nog steeds zo een concurrentiestrijd. Men gaf jonge dokters niet zoveel kansen als nu. Nu geeft men hun wachten af aan nieuwe dokters omdat dit een manier is om nieuwe patiënten te krijgen. Wanneer patiënten goed geholpen worden door een dokter van wacht dan komen deze regelmatig terug. Op deze manier kan men dan een klantenbestand uitbouwen. Deze kansen werden 25 jaar geleden niet gegeven aan een jonge dokter.

Patiënten

Vroeger hadden de dokters ook een uitgebreid klantenbestand. Hij had met de meeste van zijn patiënten een vertrouwensrelatie. Doordat men hun dokter zo vertrouwde durfde men ook hun geheimen, problemen… bij hem op tafel leggen. De dokter probeerde hen hier dan bij te helpen.
Er waren ook veel patiënten die gewoon langskwamen voor een babbel. Ze waren niet echt ziek, maar er moest wel iets van hun hart. Dit zie je vandaag de dag nog steeds. Er zijn veel mensen die steun gaan zoeken bij een dokter. Dit komt omdat ze hun huisdokter vertrouwen.
In die tijd deed de dokter nog veel huisbezoeken. Dit kon wel eens voor verwarring zorgen omdat men zei je moet eens langsgaan bij Boer …. van …. Natuurlijk wanneer je nieuw was in het dorp kende je niet al deze bijnamen en moest je er toch voorzorgen dat je de patiënten wist te vinden. Dit probleem is tegenwoordig gelukkig opgelost. Nu vertelt de GPS gewoon hoe je moet rijden. Het aantal huisbezoeken is ook gedaald omdat de huisdokters proberen om zoveel mogelijk patiënten naar de praktijk te krijgen.

Omgang patiënten

Vroeger probeerde men de patiënten dom te houden. Men legde niet uit wat men had. Dit was niet belangrijk. Als men maar genas. 25 jaar geleden legde men uit wat een patiënt had, maar die had niks te zeggen over de behandeling. wanneer een patiënt zijn behandeling niet goed uitvoerde kreeg hij dan ook tegen zijn voeten.
Tegenwoordig heeft de patiënt ook zeggenschap. De patiënt vertelt wat zijn wensen zijn, wat hij wilt doen,... De dokter vertelt wat de mogelijkheden zijn en wat er eigenlijk echt zou moeten gebeuren. Hier zoeken ze dan een guldenmidden weg in. Op deze manier zijn beide partijen content.

Hygiëne

Vroeger was er weinig hygiëne. De dokter kwam vaak in onhygiënische huizen. hij wist gewoon niet waar hij moest gaan zitten. Dit zorgde ervoor dat vele behandelingen niet hygenisch gebeurde omdat er de mogelijkheid niet toe was. De onhygiënische toestanden zorgde ervoor dat mensen infecties kregen, zieker werden,... Op het vlak van hygiëne is er gelukkig veel veranderd. Een huisdokter komt nog vuile huizen tegen, maar dit is meestal enkel voor een verkoudheid, griep,... te onderzoeken. Echte medische ingrepen gebeuren in de praktijk. Hierdoor is er minder kans op infecties.
Er bestaan nog geen algemene voorschriften rond hygiëne in de praktijken. Er is ook geen controle op hygiëne. Dit kon volgens mijn huisdokter wel nog verbeteren. Op dit vlak is er dus nog werk aan de winkel.

Kostprijs

De kostprijs voor een consultatie schommelde van periode tot periode en van streek tot streek. Tijdens de oorlog was een consultatie bijvoorbeeld goedkoper dan in een andere periode.
Zo kon men op een gegeven moment voor 5 frank op consultatie gaan en betaalde men voor een huisbezoek 8 frank.
Nu lijkt dit natuurlijk enorm goedkoop, maar in die tijd was dit veel geld. Er waren veel patiënten die dit niet konden betalen en dan zetten de dokter dit op “de poef” ook al wist hij dat de kans groot was dat hij dit geld nooit ging krijgen.
Wanneer een huisdokter door een arm gezin werd geroepen, vroeg hij meestal ook niet het volledige bedrag. Dit compenseerde hij dan weer door meer te vragen aan de rijken.
De fabrieksarbeiders die aangesloten waren bij het ziekenfonds van de fabriek moesten nooit een consultatie betalen. Dit kwam omdat de fabriek elk jaar per arbeider een bepaalde som uitbetaalde aan de dokter. Met deze som moesten alle kosten gedekt worden. Dit zorgde ervoor dat de dokter heel vaak voor iets onbenulligs werd opgeroepen. Voor de fabriekarbeiders maakte dit toch niks uit want zij moesten niks betalen!
Tegenwoordig worden de prijzen over heel het land vastgelegd. Deze worden aangepast aan de hand van de index. Bij de dokter betaald men het volledige bedrag, maar via de ziekenkas kan men het remgeld terugtrekken. Ook vandaag maakt men nog uitzonderingen voor mensen die een consultatie niet kunnen betalen. Hier vraagt men enkel het remgeld en dan wordt de overschot door de ziekenkas bijgelegd. Dit systeem werkt als volgt: de dokter stuurt een klevertje van de patiënt op naar de ziekenkas en dan betaald de ziekenkas de overschot uit.

Werkdagen

Vroeger was een dokter 7 op 7, 24 op 24 uur bereikbaar. Op dat moment kende men het systeem "van wacht" nog niet. Dit ging ook niet aangezien er vaak maar 1 dokter per dorp was. Hierdoor nam een dokter eigenlijk ook bijna nooit vakantie! Gelukkig is deze situatie doorheen de jaren veranderd. 25 jaar geleden was een dokter ook alle dagen "van wacht" voor zijn eigen patiënten. Dit zorgde ervoor dat ook zij niet snel rust hadden. Wanneer men dan verlof nam, nam wel een andere dokter deze patiënten over.
Ondertussen is de situatie nog verbeterd! Een dokter werkt nog steeds zo’n 12 uur per dag, maar omdat men met meerdere dokters samen in 1 praktijk werken, kunnen ze meer afspreken wanneer wie vrij is,…Zo heeft mijn huisdokter met haar collega afgesproken dat men 6 weken verlof heeft op een jaar. Ze mogen deze wel niet allemaal achtereen opnemen. Men krijgt ook 6 weken zwangerschapsverlof.
Op vlak "van wacht" zijn is het systeem ook verbeterd. Nu heeft elke dokter nog per jaar zo’n 9 door de weekse dagen nachtdienst en zo’n 10 weekenddagen nachtdienst.
De dokters "van wacht" worden wel nog vaak opgebeld voor een kleinigheidje. Dit komt vooral omdat veel patiënten het systeem "van wacht" niet echt begrijpen. Veel patiënten denken dat die dokter door de dag niet gewerkt heeft en klaar op zijn stoel zit om hen te helpen. Dit is absoluut niet waar. De dokter heeft gewoon door de dag gewerkt en slaapt wanneer er geen patiënten zijn. Het is eigenlijk de bedoeling dat men de dokter enkel belt in noodgevallen.

Geneesmiddelen

Vroeger waren er niet zoveel geneesmiddelen. Als er zo’n 15 geneesmiddelen waren was dit veel, maar voor de meeste kwalen had men wel iets! Tegenwoordig zijn er enorm veel geneesmiddelen. Het is als dokter ook niet meer mogelijk om deze allemaal te kennen, de prijs te kennen,…
Vroeger kwamen de bedrijven hun geneesmiddelen promoten bij de dokters. Wanneer de dokters deze middelen dan voorschreef werd men beloond met een etentje, een reis,... Nu komt men nog steeds hun producten promoten, maar men beloont een dokter niet meer wanneer hij deze middelen voorschrijft.

Ziektes

Vroeger waren er verschillende ziektes die terugkwamen onder de armere bevolking. Veel mensen stierven aan deze ziektes omdat men er te laat mee naar de dokter ging. Eén van deze ziektes is tuberculose. Wat deze ziekte precies inhoudt vind je terug op http://nl.wikipedia.org/wiki/Tuberculose.

Ook vandaag de dag hebben we nog zo'n ziektes. Enkele jaren geleden was er bijvoorbeeld de vogelgriep. Dit jaar is er de mexicaanse griep. Deze griep is dodelijk voor verzwakte mensen, mensen die dit te lang laten aanslepen,... De meeste doden vallen dan ook in de arm buurten van Mexico. Meer informatie over deze griep vind je op http://nl.wikipedia.org/wiki/Mexicaanse_griep

Euthanasie

Dit was vroeger 1 grote taboe! Dokters pasten dit wel toe bij patiënten die enorm ziek waren, veel pijn hadden,… Maar officieel mocht dit niet en was dit niet geweten. Men deed dit door de patiënt een overdosis morfine te geven. Dit is doorheen de tijd veranderd. Nu mag men euthanasie uitvoeren. Ophttp://www.belgium.be/nl/gezondheid/gezondheidszorg/levenseinde/euthanasie/ vind je meer informatie over wat elke partij precies moet doen om tot euthanasie te kunnen overgaan.
Ondertussen zijn er ook meer en meer dokters die willen dat ook jongeren het recht hebben op euthanasie. Hierover vind je meer informatie op
http://www.gva.be/nieuws/wetenschap/aid864278/bijna-70pct-vlaamse-artsen-wil-euthanasie-voor-jongeren.aspx

Evolutie

De geneeskunde is doorheen de tijd hard geëvolueerd. Zo zijn er ondertussen veel meer medicamenten, medisch apperatuur,... Ook vandaag de dag evolueert de geneeskunde nog. Zo is men op zoek naar een vaccin tegen aids. Tot nu toe hebben ze een vaccin gevonden dat je 1 op 3 beschermd. Het staat dus nog niet helemaal op het punt, maar er is hoop!

Zoals je ziet is de job van een huisdokter veranderd, de geneeskunde is geëvolueerd,... Jammer genoeg heeft niet iedereen het zo goed als ons op het vlak van geneeskunde. In de 3de wereldlanden hebben ze het geld en de middelen niet die wij hebben om ziektes te besprijden. Daar moeten ze ook nog eens vechten tegen het aidsvirus. Dat zorgt ervoor dat zij het nog moeilijker hebben omdat er nog steeds geen vaccin is dat hen kan beschermen. Er zijn enkel nog maar medicijnen die de ziekte kunnen afremmen. Er zijn wel verschillende organisaties die hen helpt.

Blog 4: Tienerouders en hun problemen

Tienermoeders vormen langzamerhand een ondenkbare groep binnen onze maatschappij. We kunnen aan het programma op VT4 merken dat het leven van zo een tienermoeder/ouder niet gemakkelijk is. Ze hebben meestal te kampen met allerlei problemen. Het enige probleem dat zelden in beeld wordt gebracht is “school”. Deze tieners kunnen we, als leerkracht PAV, snel binnen onze doelgroep krijgen. Daarom wil ik meer over hen te weten komen.

Het klassieke aanvaardbare patroon van huisje, tuintje, kindje,… vinden we als maar minder terug in onze samenleving. 20% van de moeders in België is jonger dan 21 jaar. Van dit aantal is maar liefst 70% van de meerderjarige moeders werkloos. We durven maar al te vaak veralgemenen, maar toch moeten we rekening houden met de afkomst en de nationaliteit van deze tienerouders. De Oost- Europese tienermoeders ervaren dit gebeuren als normaal, want dat hoort nu eenmaal zo. Ook huwen deze Oost- Europese moeders vaak op jonge leeftijd en is dit binnen hun cultuur en maatschappij een vereisten. Ik heb mij meer toegespitst op de jongeren in België die zich in deze situatie bevinden.



De film l’ enfant van de gebroeders Dardenne gaat over een tienerkoppel dat opgroeit in een kansarme buurt. De film geeft een beeld van de moeilijkheden in een kansarme buurt als tienerouders.

Om te beginnen heb ik uit deze film geleerd dat de jongeren moeilijk aanvaard worden binnen de maatschappij. Een ongewenste zwangerschap kan leiden tot een grote breuk met de ouders en vrienden. Ook in deze film heb ik gemerkt dat het contact tussen de tienerouders en hun ouders sterk verzwakt en wordt verwaarloosd. Een tienerzwangerschap kan dus leiden tot moeilijkheden van buitenaf. Deze situatie brengt andere problemen met zich mee. Een vaste woonplaats is dan ook voor deze jongeren geen zekerheid. Ze moeten plots voor zichzelf gaan zorgen en de touwtjes in eigen handen nemen. Dit wordt in de film ook sterk aangehaald door bijvoorbeeld de bunker waarin het gezin onderdak zoekt of de veel te kleine flat waarin ze hun intrek nemen. Hierbij kunnen we de link leggen met het geldgebrek. Tienerouders zijn vaak schoolse jongeren die plots gedwongen moeten stoppen met hun opleiding of werk. Een vast inkomen is via deze weg dus ook geen zekerheid. Je kan moeilijk overleven zonder geld en wanneer je minder sterk staat in de maatschappij, is werk vinden ook niet gemakkelijk. Jongeren komen op het verkeerde pad door te stelen, schulden te maken, …e.d. Ik heb via deze film ook ontdekt dat deze groep het moeilijk heeft met budgetteren. Ze geven het weinige geld uit aan nutteloze niet noodzakelijke middelen.
Bruno en Sonia zijn beide werkloos en leven dus ook onder het bestaansminimum. Hieruit blijkt ook dat deze tienerouders onzeker zijn over de toekomst, ze leven van dag toch dag en denken niet aan morgen. Vervolgens is het mij ook sterk opgevallen hoe onvolwassen deze jongeren handelen. Ik vind dat de uitspraak: “ kinderen hebben kinderen” hier wel bij kan aansluiten. Deze jongeren hebben een gebrek aan verantwoordelijkheid. Ze zijn nog opzoek naar hun eigen identiteit maar moeten tegelijkertijd een kind opvoeden.
Toch is het mij sterk opgevallen dat tienervaders vaak vergeten worden. Het is enkel de moeder en het kind die kunnen rekenen op bijstand en onderdak. De vader wordt ervaren als een nevenpersoon die zelf verantwoordelijk is voor zijn bestaan. De maatschappij kijkt dan ook neerbuigend toe op deze vaders.



Naast de financiële en sociale maatschappelijke situatie moeten we ook nog even kijken naar de emotionele kant van deze tienerouders. Vaak is een tienerzwangerschap niet gepland en verlaat de vader het gezin. De moeder moet dan alleen verder met het opvoeden van het kind. Dan hebben ze ongetwijfeld nood aan hulpinstanties. Zoals eerder vermeld werd vind er binnenkort het jaarlijkse tienerouderweekend plaats, dit is een initiatief van het CRZ. Maar ook Kind & Gezin biedt hulp aan deze doelgroep. Zij helpen deze moeders of ouders bij het opvoeden van hun kind. Het opvoeden van een kind is een veeleisende job en hulp is hierbij noodzakelijk. Als tiener ben je vaak te weinig op de hoogte van alle verwachtingen. Daarnaast bestaat er de organisatie BJM (Begeleiding Jonge Moeders).De BJM is een uniek onderwijsproject. Voor leerplichtige moeders die een deeltijdse beroepsopleiding volgen organiseert dit project tijdens de opleiding opvang voor hun kinderen. Zo zijn er ook nog verschillende ontmoetingscentra in België waar tienerouders elkaar kunnen ontmoeten om steun te vinden. De vzw Agora spitst zich toe op de tienermoeders in Limburg. Deze organisatie zorgt voor hulp bij moeders die het zelf niet redden. Via deze weg leren moeders organiseren, zelfredzaamheid te vergroten en eventuele tewerkstelling te organiseren. Uiteindelijk zijn er de iets bekendere instanties zoals het JAC ( Jongerenadviescentrum) en CAW (Centrum Algmeneen Welzijnswerk). Deze instanties hebben hoofdzakelijk een raadgevende functie voor deze maatschappelijke groep. Wanneer er zich eventuele problemen voordoen zoeken zij geschrikte instanties voor hulp. Zoals eerder vermeld werd is de band tussen tienerouders en hun eigen ouders vaak verwaarloosd. Dan kunnen ze beroep doen op het CIG (Centrum voor Integrale Gezinszorg), zij helpen deze kwetsbare ouders bij het zoeken van een huis, opvang voor het kind, ...e.d.

Tenslotte heb ik geleerd uit deze vraagstelling dat het belangrijk is om tienerouders te begeleiden. Ze worden met moeilijkheden geconfronteerd van verschillende aard, maar hebben nood aan begrip en hulp. Toch kan ik stellen dat deze situatie zich in een vicieuze cirkel afspeelt. Wanneer men tienerzwangerschappen als positief ervaart en er de nodige hulp krijgt, zal men dit ook vaker stimuleren.

Blog 3: Straftijd

Het boek straftijd geschreven door Lieve Blancquaert is ongetwijfeld een aanrader voor mensen die een genuanceerd beeld willen over het leven binnen de gevangenis. In dit boek vind je niet alleen getuigenissen van de gevangenen zelf, maar ook van de mensen die betrokken zijn met de gevangene zoals de familie en het personeel. Ik moet eerlijk bekennen dat er zelfs één verhaal was dat me echt ontroerd heeft. Verder heb ik ook heel wat vooroordelen over het gevangenisleven opzij kunnen zetten. Voor het lezen van dit boek was ik van de mening toegedaan dat misdadigers echt in de gevangenis thuishoorden. Nu besef ik dat slechts een beperkt percentage van de gevangenen echte criminelen zijn. Er zitten zoveel mensen in de gevangenis die op één moment de controle hebben verloren en die hierdoor een deel van hun leven verliezen. Ikzelf ben echt een voorstander geworden van een herstelgerichte straf.

Naast het verhaal dat men brengt, is het boek ook geïllustreerd met foto’s. Dit vind ik echt een groot pluspunt omdat je nu echt kunt binnenkijken binnen de gevangenissen en je ziet echt de gevangenen. Het zijn doodnormale mensen, net als u en ik. Hier volgt dan ook een bespreking van de interviews met de betrokken personen!

Deel 1: de gedetineerden

Gesprek met Christos

In de gevangenis heeft iedereen een gevecht met de tijd. De gevangenen hebben massa’s tijd en doen alles om de tijd sneller te laten lopen. Christos is ook zo iemand: hij wou voornamelijk meewerken aan het boek om de tijd te doden. Op dit moment gaat het echter niet goed met Christos, hij is bang om te breken en verstopt zich daarom ook achter zijn grapjes die hij maakt. Wanneer de auteur hem ontmoet, is hij pas 22 jaar oud. Hij zit voor de zesde keer in de gevangenis. Dit komt door zijn verslaving aan drugs. Hij probeert er echter mee te stoppen. Je kan hem echter niet echt een crimineel noemen, misschien kan je hem eerder plaatsen onder de mensen die het moeilijk hebben met deze hedendaagse maatschappij en hun toevlucht zoeken tot drugs.
In het verleden heeft hij het echter nooit gemakkelijk gehad. Op jonge leeftijd verloor hij zijn vader en dit heeft nooit kunnen verwerken. Onmiddellijk na zijn dood zocht Christos dan ook al een toevlucht naar de drugs. Drugs losten zijn problemen niet op, maar hij keerde altijd terug naar de drugs. Hierdoor kwam hij ook altijd terug in de gevangenis terecht.
Over het leven binnen de gevangenis zegt hij het volgende; ,, het is moordend om hier te zitten, tijdens de eerste dagen kon ik zelfs niet slapen”. Het moeilijke eraan is dat ik nooit bezoek krijg van familie of vrienden. Verder laten de mensen je ook in de steek: zijn vriendin dumpte hem toen hij in de gevangenis terechtkwam. Op dit moment heeft hij nog één droom: een toekomst opbouwen buiten de gevangenis. Niet alleen in zijn geest draagt hij sporen mee van zijn verleden, maar ook op zijn lichaam. Op zijn lichaam staat een tatoeage met de naam van zijn vader op en het woord respect. Vroeger gaf en kreeg hij te weinig respect, dat wilt hij nu echter veranderen.

Gesprek met David

David is een grote, sterke kerel die naar nestwarmte verlangt. Zijn houvast is momenteel zijn plakboek. Hierin staan zijn verleden en dromen in vermeld. Hij droomt er dan ook van om iemand te zijn. Iemand die vrij is en kan gaan en staan waar hij wilt. Momenteel zit hij voor de vierde keer in de gevangenis.
Hoewel hij vrij wilt zijn, is hij ook bang voor de vrijheid. Hierdoor krijg je ook al meteen een beeld van de problemen die er zijn binnen de gevangenis. Er is te weinig begeleiding wanneer je de gevangenis verlaat. Hierdoor hervallen vele mensen. Op dit moment volgt hij vrijwillig het programma begeleid wonen. Hier geeft een begeleider begeleiding op psychosociaal vlak (relaties, opvoeding, kinderen) net zoals begeleiding bij de dagelijkse activiteiten (organisatie van het huishouden, het budget, de administratie, en de werksituatie). Naast begeleid wonen, heb je ook beschermd wonen wat je kan volgen wanneer de bescherming binnen begeleid wonen te beperkt is. Hier is er nog een striktere opvolging.
Wat vele mensen vergeten is dat de maatschappij ook veranderd wanneer iemand in de gevangenis zit. Sommige mensen kennen de Euro niet, en je ouders worden uiteraard ook ouder. David kan gelukkig wel terugvallen op zijn familie, en later wilt hij ook voor hen zorgen. Ook hij heeft geen gemakkelijke jeugd gehad: zijn vader heeft zich opgehangen en met zijn stiefvader kon hij niet mee overweg. Over zijn vader heeft hij weinig informatie, alleen dat hij ook regelmatig aan de drank zat. Binnen de gevangenis werkt ook David aan zijn tekortkomingen, zo probeert hij minder jaloers te worden. Verder is hij ook eerlijker geworden tegenover zichzelf en de anderen.
Net zoals de meeste gevangenen droomt hij van een toekomst en wilt hij zeggen dat het hem spijt. Hij wilt zorgen dat andere mensen niet de fouten maakt die hij heeft gemaakt. Ik denk wel dat hij hier een geschikt persoon voor is. In de gevangenis leer je de andere “criminelen” ook als mens kennen en je merkt dat ze vaak niet zo bruut zijn zoals men wilt doen uitschijnen in de media. Toen hij hier voor het eerst in 1994 kwam er was geen sprake van psychologen of sociale begeleiders. Verder kon je ook enkel bezoek krijgen wanneer je langer dan drie maanden in de gevangenis zat.
Sinds 2000 is de situatie echter beter geworden. Ongestoord bezoek is toegelaten voor wie niet in verlof kan gaan en een relatie heeft. Met verlof bedoelt dat men voor enkele uren buiten de gevangenis mag wonen.
Verder is kinderbezoek ook mogelijk worden en er zijn ook meer vrouwelijke cipiers.

Hier volgt een voorbeeld van een dagje gevangenis te Hoogstraten

Uur Gebeurtenis?
06.30 De celdeur wordt geopend. Je moet meteen opstaan, je cel opruimen en jezelf wassen. Daarna moet je snel naar je lokaal want het ontbijt komt eraan. Een halfuur later begint hij zijn job: metselen
10.00 Start van de pauze
10.30 Terug opnieuw beginnen te werken tot half twaalf
12.00 Tijdens de middagpauze kan je in de cel tv kijken. Er is variatie in het menu en het bestaat uit aardappelen, soep, groenten en vlees
13.00 Men begint terug te werken
15.00 Tijd voor een douche. Men is terug in de cel vanaf zes.
18.00 Avondmaal
18.45 Indien men wilt kan men naar de ontspanningszaal gaan
20.45 Iedereen terug naar cel waar men meestal TV kijkt
23.30 De uitzendingen van de televisie stoppen en men gaat slapen

Gesprek met Stephane

Stephane probeert te overleven in een wereld die hem diep kwetste. Het enige waarvan hij droomt is een betere toekomst, want tijdens zijn jonge jaren heeft hij het nooit gemakkelijk gehad. Zo had zijn vader een alcoholprobleem en kreeg Stephane ook regelmatig een pak voor de broek. Het werd zo erg dat een sociaal assistent moest tussenkomen omdat dit een duidelijk voorbeeld van kinderverwaarlozing was. In het internaat werd er goed voor hem gezorgd. Sinds hij hieruit is, is hij zijn veilig gevoel kwijt. Hij is op zoek naar een veilig nest.
De enige personen die hij echt mist is zijn moeder en uiteraard ook zijn zes kindjes die hij heeft. Wanneer hij uit de gevangenis komt, wilt hij een goede vader zijn. De relaties mislukten altijd omdat hij in de gevangenis zat. Het is namelijk niet evident om een relatie te hebben met iemand die niet vrij is. Verder is hij ook boos op zichzelf omdat hij in de gevangenis zit, terwijl hij op dit moment bij zijn kinderen had kunnen zitten. Dat doet hem pijn.
Net zoals het feit dat de kinderen hem niet mogen bezoeken van de mama’s.
Hij vindt het jammer dat hij is opgesloten, want hier leert hij niet veel. Op zich verdoet hij hier gewoon zijn tijd. Op dit moment zit hij voor de vijfde keer in de gevangenis. Nu is het echter wel de ergste keer omdat zijn vorige straffen ook in rekening werden gebracht. De reden waarom hij in de gevangenis zit zijn slagen en verwondingen. Toch kan ik begrip opbrengen waarom hij het deed. Toen hij jong was, had hij een ongeluk gehad waardoor hij kaal zou blijven en zichtbare littekens opliep voor de rest van zijn leven aan zijn hoofd. Toen iemand zijn pet aftrok en die littekens voor iedereen zichtbaar werden, werd hij razend met alle gevolgen vandien. Het enige “positieve” aan de gevangenis is dat je je echte vrienden leert kennen. Jammer genoeg zijn er ook andere manieren om dit te ontdekken. Hij mist het om vrij te zijn en hoopt dat hij snel uit deze hel weg is.

Gesprek met Chris

Chris is een man van 33 jaar en zit al liefst 12 jaar in de cel. Dat is ongeveer 1/3de van zijn leven. Het grootste probleem voor hem is dat hij geen vrijheid heeft. Net als vele andere gevangenen verliest hij alle hoop.
Hij is een voorbeeld dat het niet altijd mensen met een slechte jeugd zijn die in de gevangenis geraken. Hij heeft een goede opvoeding gekregen, maar hij kreeg te weinig ruimte voor zichzelf. Verder had hij ook heel weinig contact met de andere kinderen.
Chris is ook iemand die heel realistisch is. Hij zit liever in een Westerse gevangenis, dan een Afrikaanse. Toch ergert hij zich aan de vieze geur die er in de gevangenis hangt. Zo is hij één van de weinige gevangen die niet rookt waardoor hij zich moet aanpassen. Zijn droom is, net zoals alle gevangen, terug proeven van de vrijheid. Bijna niemand komt hem opzoeken maar hij vindt dat normaal. Omdat hij in de gevangenis zit, kan hij nooit een tegenbezoekje doen. Dat doet hem pijn. Verder pleit hij ook van een realistischer beeld in de media over de politie en de gevangenis. Dit beeld dat men krijgt is totaal niet realistisch.

Gesprek met Nino

Nino heeft veranderende gevoelens. Dit zorgt ervoor dat hij op dit moment gewoon nog niet klaar is voor de maatschappij. In de toekomst wilt hij opnieuw gaan werken en wilt hij gaan trouwen met de vrouw van zijn leven. Hoewel het een huwelijk was dat geregeld werd door de familie, wat eigen is aan de Marokkaanse maatschappij, ziet hij ze echt graag. Nino werd veroordeeld omdat hij voortvluchtig was maar hij ging zichzelf uiteindelijk toch aangeven. Op zijn 18de geraakt hij bevriend met foute vrienden en begon hij aan de drugs te zitten. Nu heeft hij echter zijn lesje geleerd. Tot slot wilt hij ook nog vertellend at in de gevangenis niet alleen criminelen zitten, sommige mensen hebben zich gewoon laten meeslepen.

Gesprek met Antoon

Enkele weken geleden werd Antoon vader. Op het moment dat zijn vriendin naar hem wou komen brak haar water. Hij kon de geboorte niet meemaken omdat hij niet mag buiten mag zonder politiebegeleiding. Dit komt omdat hij nog niet definitief veroordeeld is. Hij heeft zes kinderen, en die hebben zijn leven sterk veranderd. Waar hij zich ook schuldig over voelt, naast het feit dat hij er niet kan zijn voor de kinderen is het feit dat hij de geboortes van de andere kindjes niet heeft kunnen meemaken.
In zijn jeugd was alles op presteren gericht en zoveel mogelijk goed doen. Verliefd worden was iets dat zeker niet mocht. Toen hij uiteindelijk van thuis vertrok moest hij zich aanpassen en dit lukte niet zo goed.
Er zijn momenten dat hij dood wil in de gevangenis. Hoewel hij nog steun krijgt van zijn vriendin, heeft hij het moeilijk. Verder willen de ouders ook niet dat iemand weet dat hun zoon in de gevangenis zit. Er was totaal geen openheid binnen het gezin en dit is nu nog niet het geval. Dit is een waarde die hij in zijn gezin wel wilt bijbrengen.
Antoon is een voorbeeld dat iedereen van de maatschappij hier zit. Je wordt hierdoor wel sterker en harder, maar de tijd die je verliest komt nooit meer terug. Daarom zegt hij ook dat hij spaarzaam zal worden met woorden en tijd, want geen van beide krijgen een herkansing.

Gesprek met Steven

Steven ziet er uit als een doodnormaal iemand. Maar toch heeft hij een moord begaan en is hij bang van de buitenwereld en van zichzelf. In de gevangenis heb je verschillende gevoelens, maar stilaan wen je aan alles.
Waar je nooit aan went is dat je al je vrijheid kwijt bent. Er gaat geen minuut voorbij waarbij je niet denkt aan je vrijlating. Daarom weigert hij ook om zijn cel mooi in te richten: dat zou ervoor zorgen dat anderen denken dat je hier graag bent. Elke dag in de gevangenis is een hel en op een gegeven moment ontplof je gewoon. Hierdoor is het ook niet verwonderlijk dat er regelmatig zelfmoorden zijn in de gevangenis.
Wanneer je in de gevangenis geraakt, is dit vaak door omstandigheden die gebeurd zijn in het verleden. Dit is bij Steven door de scheiding van zijn ouders gekomen. Hierdoor kon hij bij niemand meer terecht want niemand gaf hem nog aandacht. Op een gegeven moment doe je iets wat je eigen leven en dat van anderen kapot maakt. Je maakt de fout om iemand te vermoorden door al die frustraties. Mentaal maken ze je achter kapot in de gevangenis.
Hij is wel blij dat de wet – Dupont er is gekomen. Hierdoor hebben de gevangenen een statuut en rechtszekerheid. Je stem telt in theorie dus wel. Verder stoort hij zich wel aan het gebrek aan privacy en het feit dat hij hier moet zitten maakt hem onzeker. Hij is dan ook bang van zichzelf.
Als hij vroeger begeleiding had gehad, dan had hij zeker geen moord op zijn geweten. Na zijn moord wou hij ook zelfmoord plegen, maar zijn moeder verhinderde dat.

Gesprek met Christophe

Christophe zit momenteel al vier maanden in de gevangenis. Wanneer zijn vrienden en hemzelf waren gingen ze naar een verlaten school en stak iemand per ongeluk de school in brand. Verder was hij op dat moment ook onder invloed van drugs.
Op dit moment is hij van de drugs af, maar toch is hij bang om hier opnieuw te komen. Hij verlangt er dan ook naar om naar buiten te gaan maar de tijd tikt hier tergend traag voorbij. Alle leven wordt uit hem gezogen en het is hier saai, koud en eenzaam tussen de muren.

Gesprek met Jeroen

Jeroen zat op een buitengewone school omwille van zijn gedrag. Ook werd bij hem ADHD vastgesteld. Op zich heeft hij ook geen goede jeugd gehad en hij heeft dan op dit moment ook geen contact meer met zijn ouders.
De enige persoon waarom hij nog geeft is zijn kleine broer van dertien jaar. Op die leeftijd zat Jeroen al aan de drugs en hij wilt ervoor zorgen dat zijn kleine broer niet dezelfde fouten maakt. Hij wordt gek van de gevangenis en zal blij zijn wanneer hij eruit is. Jeroen wilt zich dan ook dringend herpakken.

De conclusie

Hier volgen enkele conclusies over de gevangenis.
Stelling: De tijd die men in de gevangenis zit is verloren tijd. Men zou zich beter eens afvragen wie er beter wordt als iemand in het de gevangenis zit
De veroordeelde Hij komt er slechter naar buiten omdat hij totaal niet meer is aangepast aan de maatschappij. Verder is hij ook één brok frustratie.
De slachtoffers Die verwarren wraak met gerechtigheid. Als de dader wordt opgesloten hebben de slachtoffers een goed gevoel omdat de dader gestraft is. Het lost echter de problemen niet op. Zou het niet beter zijn om de daders tijdens de dag gewoon te laten gaan werken en een deel van hun loon af te houden om de slachtoffers te betalen?
De maatschappij Er komt iemand buiten die haat en wrok koestert… daar komen weer nieuwe slachtoffers van.

Conclusie: de tijd die men in de gevangenis is, is voor iedereen verloren tijd.

Deel 2: de familie

Gesprek met Lut

Vrouwen die met een gedetineerde trouwen, worden vaak scheef bekeken. Toch is het verhaal van Lut een ontzettend mooi verhaal.
Op een dag kreeg ze telefoon van een moeder van een gedetineerde. Ze vroeg als zij hem niet eens wou bezoeken. Uiteindelijk ging ze op het aanbod in. Toen ze naar de gevangenis trok werd ze onmiddellijk verliefd op deze man. Net omdat hij een gedetineerde was, was het makkelijker om haar gevoelens te uiten omdat er geen schone schijn was. Samen hebben ze aan hun verliefdheid gewerkt en na twee jaar besloten ze om met elkaar te trouwen. Het huwelijk vond plaats in de cel en ze was heel gelukkig dat haar man een kostuum kon aandoen.
Het trouwen in de gevangenis was een aparte situatie: het was een kleine ceremonie waar alleen alle mensen aanwezig waren waar ze van hielden. Hoewel hij in de gevangenis zat, doofde de liefde niet. Hoewel pas na een jaar ongestoord bezoek mogelijk was, hebben ze dit toch overwonnnen. Maar liefst veertien zit hij in de gevangenis en dat is veel te lang voor de misdaad die hij heeft gedaan vind ze.
Ze is dan ook ontzettend nieuwsgierig om te zien hoe haar man thuis is en wanneer ze eindelijk eens met hem kan gaan wandelen. Hoe dan ook, ze zal thuis op hem wachten.
Maar andere mensen maken het ook niet gemakkelijk voor hun relatief. De reacties wanneer je met iemand trouwt die in de gevangenis zit, zijn vaak negatief. Toch zijn er de laatste jaren inspanningen geleverd om een relatie met mensen uit de gevangenis draaglijker te maken. Zo mag men tegenwoordig drie keer per maand een ongestoord bezoek plannen.

Gesprek met Karel

Eén van zijn oudste kleinkinderen is sinds twee jaar veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf voor doodslag. Hij vindt het terecht dat hij gestraft moet worden, maar is van de mening toegedaan dat een gevangenisstraf geen goede straf is. Hij is voor een voorstander van herstelgerichte detentie omdat dit het meest effectief is. Hierbij wilt men zeggen dat men compensatie moet zoeken voor de slachtoffers: hij vergelijkt hierbij een historische gebeurtenis met de gevangenis. Toen de Eerste Wereldoorlog gedaan was, moest Duitsland heel veel geld betalen. Hierdoor kwam de Tweede Wereldoorlog tot stand. Mensen die ook zo een zware straf krijgen, gaan vaak wraak willen en zijn hierdoor vaak gewoon nog niet klaar voor de maatschappij.

Gesprek met Cathy

Cathy is de moeder van Steven wiens getuigenis eerder op zijn blog staat te lezen. Steven had deze moord gepleegd in Engeland, maar gaf zich uiteindelijk zelf aan in België. Na het telefoongesprek viel haar wereld in elkaar.
Hoewel ze vindt dat het terecht is dat haar zoon gestraft moet worden, is justitie echt onfair. Van neutraliteit is geen sprake en ze vindt het erg dat men tijdens de rechtzaak openlijk met modder gooit naar de familie. Dat is ronduit schandalig, want de familie is ongetwijfeld ook een slachtoffer van de daden van de dader..

Gesprek met Vincent

Vincent zijn vader zit in de gevangenis. Toch blijft hij ontzettend trouw aan zijn vader. Met een geweldige metafoor zegt hij wat hij over het gerecht denkt: “op zich noemen ze het wel het ge – recht, maar eigenlijk is meer ge-scheef”. De mening van kleine kinderen wordt niet aanvaard en de mening van leugenaars wel.
Hij vond het vreemd om papa te bezoeken in de gevangenis. Elke week bezoekt hij hem. Toch lijkt het alsof Vincent zijn leven naar de vaantjes is omdat papa weg is. Verder pesten ook de kinderen van de klas hem dat omdat zijn vader in de gevangenis zit.

Gesprek met Anna

Het gesprek met Anna is ongetwijfeld het meest ontroerende dat ik de laatste jaren heb gelezen. Sinds haar zoon Mark in de gevangenis zit, staat haar leven ook stil. Ze heeft altijd haar best gedaan om Mark een goede opvoeding te geven. Wanneer hij iemand neerstak ging het leven langs haar heen.
Ze kon niet geloven dat hij het had gedaan, hoewel Mark het al aan de politie had bekend. Veertien jaar celstraf is in ieder geval te lang. Als hij een echte crimineel zou zijn, zou hij volgens de Belgische wetten wel al thuis zijn. Anna wilt dat er een verschil wordt gemaakt tussen echte criminelen, ontvoerders, verkrachters en pedofielen. Elk geval is anders! Het enige waarvoor ze nog leeft is haar zoon Mark vrij te zien, ze hoopt dat ze er dan nog is.

Conclusie: ook de familie is zonder twijfel een slachtoffer van de daden van de dader. Zij worden nog maar al te vaak publiekelijk aan de schandpaal genageld en zitten met een enorm groot schuldgevoel. Verder krijgen zij ook geen begeleiding, wat het leven van hen tot een hel maakt.

Deel 3: het personeel
Paul (gevangenisdirecteur)

Paul is een gevangenisdirecteur die droomt van een maatschappij die zich meer bekommert om de mensen die een fout hebben gemaakt. Op dit moment heeft hij de indruk dat de muren rond de gevangenis er gekomen zijn zodat de mensen niet kunnen binnenkijken. Hij vindt dat de gevangenis zich afscheurt van de realiteit, want door mensen naar de gevangenis te sturen ga je ze afschrijven van de maatschappij. Hij is eerder gericht op een herstelgerichte straf. Hierdoor kunnen ze het leven na de gevangenis terug hervatten. Op dit moment schrijft de maatschappij de gevangen af, maar de maatschappij moet er net voor zorgen dat de gedetineerden zich terug kunnen voorbereiden op de samenleving.

Tom is psychiatrisch verpleegkundige en is van mening dat de mensen ook menselijk
behandeld worden. Op dit moment is dit nog niet steeds het geval. Door zijn ervaringen met mensen die in de gevangenis zitten, is hij van mening dat een mens fouten kan maken door bepaalde omstandigheden. Het is niet dat deze moment per se slechte mensen zijn.

Marc is sinds twee jaar cipier en ziet het eigenlijk als een roeping. Hij wilt zorgen dat de tijd in de gevangenis minder “onaangenaam” wordt, maar hij nuanceert ook dat je niet te close met de gevangenen mag worden. Als cipier zijnde is het belangrijk om preventief te werken en conflicten te vermijden. Wanneer je respect geeft, dan krijg je het.
Sommige verhalen in de gevangenis grijpen hem wel aan, en het is niet altijd even gemakkelijk om het verhaal los te laten wanneer men terug naar huis gaat. Zo is hij van de mening dat er te weinig begeleiding is voor de gevangenis. Dit is een probleem dat door meerdere mensen wordt aangekaart.

Joost

Ook Joost is van de mening toegedaan dat één verkeerd moment iemands leven kan verwoesten. Omdat men op één moment een fout maakt, is deze persoon niet per se een misdadiger. Verder is hij ook er niet van overtuigd van dat de gevangenis effectief helpt, volgens hem zouden werkstraffen een beter alternatief zijn.

Blog 2: Als sluiers vallen

Ik heb voor dit boek gekozen omdat ik eens wilde weten hoe vrouwen denken over de hoofddoek. We horen zo vaak van mannen of niet moslims, wat de vrouwen hierover denken. Dat vind ik niet zo geloofwaardig. Van wie kan je het beste de informatie over een bepaald onderwerp krijgen dan de betrokkenen zelf.

Ondanks dat het praten over de hoofddoek haast een taboe is, slaagt de auteur Nadia Dala er toch in om je als lezer probleemloos te gidsen door het leven van tien moslima’s. Ze gaat geen enkel taboe uit de weg en op basis van goedgekozen vragen slaagt ze erin om een duidelijker beeld te geven over de geloofsovertuigingen van deze mensen. Met een kritische ingesteldheid wilt ze ervoor zorgen dat we, als lezer, een gedetailleerd antwoord krijgen. Dit antwoord dat we krijgen, is verschillend naargelang de opvoeding en het verleden van deze moslima’ s. Maar net door alles ruim te kaderen, krijg je een heel genuanceerd antwoord en ga je het antwoord niet altijd kunnen begrijpen, maar je gaat het zeker kunnen respecteren.

Door deze persoonlijke aanpak, komt de boodschap echt aan. De mensen vertellen over hun gevoelens, waardoor je toch een zeker inlevingsvermogen gaat ontwikkelen. Verder vind ik het ook knap dat er bewust is gekozen voor tien verhalen, hierdoor krijg je heel een divers publiek aan het woord en ga je realiseren dat er ook binnen de islamitische gemeenschap verschillen zijn. Ook hier verschillen de meningen wel eens. Ik heb besloten om ook de tien verhalen (kort) toe te lichten: om te weten waaraan je je kan verwachten en voornamelijk omwille dat de niet – lezers van het boek toch ook iets meer begrijpen van bepaalde visies om meer begrip en respect te vragen voor de beslissing die de moslima’s nemen (of soms ook niet nemen…).

Farah: een vrije studente wilt plots meer islam in haar leven


De eerste persoon waarmee Nadia een gesprek mee had was Farah. Farah is niet zomaar een vrouw: ze woont momenteel in Nederland en toen ze in haar puberjaren zat was ze al cultureel aangepast. Wat ik daarmee wil zeggen is dat ze de Nederlandse gewoonten overnam. Naarmate ze ouder werd, begon ze haar meer en meer vragen te stellen: net zoals velen vroeg ze haar af hoe kan ik iets meer uit mijn leven halen? Haar antwoord op deze vraag was dat het geloof haar iets extra kon geven: ze trok op onderzoek uit om haar identiteit te ontwikkelen.
De hoofddoek maakt uiteraard deel uit van deze identiteit. Dit maakt haar leven zeker niet gemakkelijker: zo kreeg ze onfaire resultaten van de stagebegeleider ondanks dat haar werk goed was. Om dit soort onrecht te voorkomen bij andere mensen heeft ze besloten om tips te geven aan nieuwkomers in onze maatschappij. De boodschap die ze aan ons echter wil meegeven is dat de hoofddoek ook een eigen keuze kan zijn, en niet per se de keuze van de familie of van haar fundamentalistische man.

Basema: de ontsluierde wil de nieuwe Fatima Mernissi worden


Niet iedereen heeft dezelfde mening. Er zijn mensen die deze mening verzwijgen en er zijn mensen die toch besluiten om hun mening met iedereen te delen. Iemand die besluit om deze mening te delen met de wereld is Basema.

Het verhaal van haar is één grote lijdensweg. Toen ze jong was, werd ze verplicht door haar vader om een hoofddoek op te zetten. Ze voelde haar hier echter niet goed bij en rebelleerde hier tegen. Het gevolg hiervan is schokkend: ze werd gedwongen om te trouwen met een labiele man. Deze man sloeg haar en Basema kon de pijn niet blijven verharden: er moest gerechtigheid komen. Op zoek naar hulp merkte ze al snel dat ook bij de openbare ordediensten de mannen te dominant waren. De politie wou haar niet helpen. Met de hulp van de burgemeester lukte het toch om haar ex – man achter de tralies te krijgen. Je zou denken dat de familie van Basema begrip zou tonen, maar niets was minder waar: de hele familie wou haar dood want ze zou de naam van de familie door het slijk hebben gehaald.

Vandaag is ze nog steeds een moslima, maar de hoofddoek draagt ze niet meer. Uiteraard heeft bij deze beslissing haar verleden meegespeeld. Toch is ze altijd de islam trouw gebleven en vind ze dat deze godsdienst niet altijd correct in de media komt. Zo komen de objectieve standpunten van islamwetenschappers nauwelijks aan bod. Vandaag de dag onderzoekt ze dan ook de koran en wilt ze de letterlijke betekenis hiervan doorgeven aan tienduizenden moslims! Ze beseft dat we in een gevaarlijk klimaat leven: alle moslims worden over dezelfde kam geschoren, terwijl er binnen de Islamitische gemeenschap verschillende strekkingen zijn. Door haar te verdiepen in de koran en het uitwerken van workshops wilt ze moslims helpen om te overleven in deze westerse maatschappij.

Khadija: anonieme moslima toont enkel de ogen


Wanneer je gesluierde vrouwen ziet, zie je soms vreemde reacties van mensen. Men is dan vaak van mening dat de persoon onder de sluier haar vrijheid is verloren. Khadija is zo een gesluierde vrouw, maar ze zegt dat ze door haar niqaab haar net vrijer voelt. Sommige mensen noemen het ook een boerka maar dit klopt niet. De niqaab is gemaakt om het hoofd te bedekken.

Omdat Khadija streng de regels van de Islam opvolgt wilt ze dat mannen en vrouwen elkaar zo weinig mogelijk aankijken. Hierdoor kunnen ze niet in verleiding komen om duivelse zaken te doen. Ze past dan ook een scheiding van geslachten aan: om dit even te verduidelijken ga ik dit met een voorbeeld stellen, ze wil niet in dezelfde ruimte met een man zijn.
Het dragen van de niqaab is haar eigen keuze. Zo heeft haar echtgenoot liever niet dat ze deze draagt omwille van de reacties. In ieder geval, het is haar eigen keuze, en dat moeten we respecteren.

Miriam, de survivor


Door negatieve ervaringen kan je een afkeer krijgen van bepaalde zaken, maar soms ook kan het de band sterker maken. Dit gebeurde bij Miriam.
Miriam is een sterke vrouw die al een rijk leven heeft doorgemaakt. Toen ze kind was, had ze één grote droom: ze wou pilote worden. Maar op haar zestiende spatte de droom uit elkaar, ze kreeg borsten en moest zich bedekken voor de mannen. Er was geen ruimte voor discussie: de hoofddoek moest opgezet worden of ze kreeg slaag van haar stiefvader. Later werd ze ook nog eens uitgehuwelijkt. De bedoelingen van deze man waren niet oprecht: hij wou haar financieel pluimen. Zij weigerde echter haar loon af te geven en deze man vond het nodig om haar te straffen voor dit ongehoorzaam gedrag: naast de hoofddoek moest ze nu ook traditionele kledij en een hoofddoek dragen.

Deze hoofddoek draagt ze echter vandaag niet meer. De oorzaken hiervan liggen uiteraard deels in het verleden, maar het is ook een keuze op basis van haar toekomst. Ze is ervan overtuigd dat de arbeidsmarkt haar eigen regels heeft en deze markt is gewoon nog niet klaar voor werknemers met een hoofddoek. Haar grote droom is ze wel aan het waarmaken: ze heeft bijna de opleiding als pilote voltooid. Met haar ouders heeft ze echter gebroken, maar ze is nog steeds trots om moslima te zijn!

Soumeya, islamiste wil moslimzuil


Sommige mensen hebben een afwijkende mening. Vaak wijzen we deze onmiddellijk af, zonder dat we ons informeren naar de motieven van deze mening. Soumeya is zo iemand die een afwijkende mening heeft. Ze wilt Islamitische rechtbanken, eist Islamitische scholen onder leiding van de grootste moslimgeleerden en ze pleit voor islamitische ziekenhuizen. Waarom ze dit wilt? Volgens haar is het Westen racistisch.
Deze uitspraak komt uiteraard door enkele negatieve ervaringen. Tijdens haar bijscholing heeft ze het gevoel dat ze niet aanvaard werd. Ze keken haar aan als een terrorist en verder vraagt ze haar ook af waar niet – moslims het recht vandaan halen om over de kwaliteiten van de islam te spreken. Deze mensen zitten dan ook volgens haar in het complot om de moslims kapot te maken.

Haar theorie is de volgende: in de jaren zestig en zeventig werden arme immigranten naar hier gehaald om de vuile klusjes te doen. Vergeet niet dat in onze periode de
Golden Sixties een periode van economische bloei waren. Dit kwam mede door de goedkope arbeidskrachten. Op dat punt heeft ze zeker gelijk.
Toch moeten we nuanceren dat dit niet alleen moslims waren die hier kwamen werken.
In de islam staat het ouderlijk gezag ook centraal. De westerlingen zetten de kinderen op tegen hun ouders om de islamitische gemeenschap te ontregelen.
Ze is er dan ook van overtuigd dat ze nooit gelijke kansen zal krijgen in onze beschaving. Daarom wilt ze dus islamitische universiteiten. Het is de taak van de Belgische overheid om deze mee in te richten en te subsidiëren. Hierdoor stimuleert men de gelijke kansen. Ze sluit af met de woorden ,,ik wil geen macht of aanzien in dit land, een beetje respect is alles wat ik wil”.

Touria, de bruggenbouwster


Sommige mensen proberen een dialoog op te bouwen. Ze bouwen als het ware bruggen, om de gemeenschappen dichter bij elkaar te brengen. Touria is zo iemand die dit probeert te doen. Als vrijwilligster in een jeugdhuis voor allochtone kinderen ziet ze vaak welke problemen er zijn met de allochtone jongeren. Ze pleit dan ook voor meer communicatie tussen het westen en de Islamitische gemeenschap. Vele jongeren zijn het geloof in de Westerse maatschappij kwijt en hebben hierdoor een laag zelfbeeld. Het is de taak van het Westen om ervoor te zorgen dat de Islamieten sociaal vaardiger worden in onze maatschappij.

Ondanks dat Touria moslima is, draait ze niet altijd een hoofddoek. Ze doet dit alleen op familiebijeenkomsten, op ziekenbezoek of op de begrafenis van een ver familielid. Het is haar manier om respect aan haar ouders te tonen en haar loyaliteit tegenover de familie te tonen.

Fatima

Minderheidsgroepen worden vaak uitgesloten in de maatschappij. Hoewel ze proberen om op te klimmen op de sociale ladder, lukt dit maar zelden. Er zijn echter ook enkele uitzonderingen. Eén van deze uitzonderingen is Fatima.
Zij is lid van de Partij Van De Arbeid. Ondanks dat ze in een Nederlandse partij zit, draagt ze haar hoofddoek nog steeds. Sinds de aanslagen van 11 september spreekt men echter alleen maar over Fatima, de moslima. Op deze dag is de blik van het Westen tegenover de islamitische beschaving drastisch veranderd. Voor de westerlingen is de hoofddoek vaak gelinkt aan terrorisme, maar in feite is de hoofddoek voor Fatima een optimistisch symbool want het betekent dat ze in vrede is met zichzelf en de wereld.

Dit optimistisch symbool is echter een doorn in het oog van bepaalde politici. Sommigen fixeren zich alleen op de hoofddoek en niet op de boodschap. Dat is jammer, want dat is eigenlijk een gebrek aan tolerantie. Op de vraag wat ze van een hoofddoekverbod vindt antwoord ze dat dan haar recht op individuele vrijheid wordt afgepakt.

Emilia, asielzoekster uit Tsjetsjenië

Kijk eens naar het nieuws en je ziet voortdurend conflicten en oorlogen. Achter deze tragische gebeurtenissen zit ook vaak een tragisch verhaal van de slachtoffers. Vaak denken we hier niet aan, maar door het verhaal van Emilia te lezen denk je ook eens aan de gevolgen van een oorlog.

Het begin van de nachtmerrie was toen haar man na twintig jaar huwelijk met een tweede vrouw thuiskwam. De vernedering voor haar was te groot en ze pakte haar koffers. Ze vertrok naar Tsjetsjenië met haar moeder en was hier heel gelukkig. Toen Jeltsin aan de macht kwam in Rusland begon de oorlog tussen Rusland en Tsjetsjenië. In deze oorlog waren er alleen maar verliezers. Het gebied werd vernietigd en kinderen waren de voornaamste slachtoffers van oorlogsgruwelen.
Emilia deed alles voor haar kinderen en besloot om ze in veiligheid te brengen. Ze ondernam met de hulp van mensensmokkelaars een vlucht naar België. Uiteindelijk kreeg ze een voorlopige verblijfsvergunning, maar binnenkort zou weer een interview volgen om te beslissen of ze hier mag blijven.

Eén van de zaken die haar hoop geeft is haar geloof. Emilia bidt, maar geen vijf keer per dag. Toch koestert ze een groot respect tegenover Allah. Ze draagt dan ook een hoofddoek, maar niet alleen om religieuze redenen: het zorgt er ook voor dat haar hoofd warm blijft . Maar ze beseft ook dat de hoofddoek haar leven moeilijker maakt. Mensen zien haar als een terrorist en het is ook niet gemakkelijk om aan werk te geraken met een hoofddoek.

Zaynab (vroeger Katalin), de halfbekeerde wees

Sommige mensen komen tot inkeer. Iemand die tot inkeer kwam is Zaynab, maar dat is niet haar echte naam. Vroeger was haar naam Katalin.
Door gesprekken met sommige mensen kan je heel wat bijleren. Dit gebeurde ook met Katalin. Bij haar op het werk, werkte een Pakistaan. Hij was een sterk gelovige islamiet en overtuigde haar om ook Islamitische te worden. De argumenten waar zij voor viel waren dat de koran zaken bevatte die in de tijd dat deze geschreven werd onmogelijk geweten konden worden.

Bij elke grote verandering is het voor de omgeving wel even schrikken. Dit was ook het geval bij Katalin. Pas op het sterfbed van haar moeder, aanvaardde de moeder haar verandering van geloof. Nochtans probeerde Katalin echter haar moeder nog redden: als je niet islamitisch bent heb je een breed graf waar voortdurend zoete, aangename geurtjes hangen. Het graf van een niet – belijdende moslim wordt echter heel klein, zo klein dat je botten breken!
Het zal je dan ook niet verbazen dat Katalin, ofwel haar nieuwe Islamitische naam Zaynab zoveel mogelijk de mensen wilt bekeren tot de islam. Toch heeft ze ook grote offers moeten doen voor haar geloof: door het extreem belijden van de Islam is ze de liefde van haar leven verloren.
Zaynab wilt iemand die het geloof perfect belijdt, anders lukt het niet. Ze is duidelijk een vrouw met een visie: haar geloof is haar grootste liefde nu.

Aÿse: 30 jaar eenzaamheid uit een boos hart snijden

Voor vele arme mensen zijn België en Nederland het beloofde land. Ze komen hier met grootscheepse verwachtingen aan en iedereen verwacht dat alles meteen goed zal gaan. Dit klopt echter niet: wat we vaak vergeten is dat men vaak een deel van de familie moet achterlaten. Vaak kunnen ze ook hun cultuur moeilijk meenemen naar het “beloofde land”.

Eén van die mensen die dit meemaakte is Aÿse. Zij is samen met haar man Mehmet en de kinderen naar Nederland gekomen in de jaren 70. Ze wou dolgraag de taal leren, maar er waren nog geen taalcursussen ingericht. Hierdoor had ze nauwelijks contact met andere mensen en werd ze heel erg eenzaam.
Toen de auteur van het boek belde werd Aÿse dan ook heel emotioneel. Eindelijk iemand die met haar wou praten! Ze vertelde dan ook aan de auteur dat ze eerst geen hoofddoek droeg, maar wanneer je getrouwd bent, ben je onderhevig aan de sociale controle van de familie en moet je de eer van de man hoog houden. Verder is er ook nog een andere reden waarom ze de hoofddoek begon te dragen: na een droom over Allah besefte ze dat ze snel tot inkeer moest komen.
Aÿse wilt dan ook heel graag terug naar Turkije. Alleen daar kan ze gelukkig zijn. Haar grootste succes is in feite dat haar kinderen zich volledig aan de westerse maatschappij hebben kunnen aanpassen. Haar drie kinderen hebben nu een succesvolle baan en daar is ze trots op.

In ruil voor het geluk van deze kinderen heeft ze wel een zware prijs betaald: 30 jaren eenzaamheid..

Conclusie

Door dit boek te lezen heb ik heel wat nieuwe inzichten vergaard op deze vraag. Als je een genuanceerd antwoord wilt geven, dan kan je gewoon niet ervoor of ertegen zijn. Wat ik voornamelijk uit dit boek heb geleerd is dat er verschillende motieven zijn waarom men een hoofddoek draagt. Sommige mensen dragen dit om persoonlijke religieuze motieven. Het verbieden ten op zichtte van hen zou een slechte zaak zijn. Door het verbieden zijn de mensen beperkt in hun vrijheid. Ondanks dat we in het Westen leven, zou dat gewoon ethisch niet correct zijn. Waarom zouden wij onze religieuze aard mogen tonen en zij niet?
Aan de andere kant kan het aankondigen van het hoofddoekenverbod voor sommige mensen net bevrijdend werken. Sommige mensen worden verplicht om effectief een hoofddoek te dragen ook al stuikt het met de persoonlijke geloofsovertuiging van deze persoon.
Dit is voor mij al een inbreuk op de mensenrechten: elk mens moet de kans krijgen om zijn eigen beslissingen te nemen.
Het debat over het hoofddoekenverbod kent alleen maar verliezers, er zal altijd één kant onvoldaan achterblijven. Misschien is de grootste overwinning wel een dialoog tussen het Westen en de islam om meer tolerantie te bereiken?

Blog 1: Zuid - Afrika na het apartheidsregime

Na het bekijken van de film ‘Disgrace’ had ik vele vragen. Daarnaast twijfelde ik of de vraag ‘Hoe was/is het leven in Zuid – Afrika na de apartheid?’ zou kunnen beantwoord worden met deze film. De film was een persoonlijk verhaal en speelde zich af tegen een achtergrond waar het einde van het apartheidsregime nog voelbaar is.

De film was complex en daarom besloot ik bij het begin te beginnen. Om een verklaring te zoeken naar het leven na de apartheid, moest ik natuurlijk eerst weten wat de term ‘apartheid’ betekende en hoe het werd toegepast in Zuid – Afrika.

Dit sociaal en politiek systeem van rassenscheiding werd eigenlijk vele jaren voordien uitgevoerd in Zuid - Afrika, maar het werd pas officieel in 1948. Het woord apartheid werd voor het eerste gebruikt door de Nationale Party, bij de verkiezingen van 1948.
Deze partij had openlijk gesympathiseerd met Nazi-Duitsland. Er zijn dus ook vele gelijkenissen tussen het nazisme het apartheidsregime. In Nazi-Duitsland vonden de Ariërs (volgens de Nazi’s: blonde, blauwogige Germanen) dat ze boven de Joden stonden. Net zoals de zwarten in Zuid-Afrika hebben de Joden ook een grote tol moeten betalen. In 1948 kwam de Nationale Partij aan de macht en werden er verschillende regels voor rassenscheiding ingevoerd, vooral ten nadelen van de zwarten. Enkele apartheidswetten:
- Zwarten hadden officieel geen stemrecht.
- De wet op verbod van gemengde huwelijken.
- De wet op aparte gerieven: verbod voor zwarten om dezelfde openbare voorzieningen als blanken te gebruiken.
Dit zijn maar enkele regels, die het leven op alle vlakken beperkten voor de zwarten tijdens het apartheidsregime. Overtredingen op apartheidswetten werden zwaar bestraft, meestal door gevangenisstraffen bv. op het Robbeneiland. Vele zwarten en zelfs blanken protesteerden tegen de apartheid.



Het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) was de grootste politieke organisatie van zwarten waarmee zij druk uitoefenden op de toenmalige regering. De protesten en opstanden die het ANC organiseerde, werden hardhandig onderdrukt door veiligheidsgroepen. Dit leidde tot een internationale verontwaardiging in 1960. Een opstand in Sharpville tegen het apartheidsregime liep zwaar uit de hand, met onschuldige doden tot gevolg. Na de tragedie van Sharpeville werden het ANC en andere zwarte politieke organisaties officieel verboden. Nelson Mandela, de leider van het ANC, werd in 1962 opgepakt en verbannen naar het Robbeneiland.

De wereld realiseerde zich door de opstanden in Sharpville dat de situatie in Zuid – Afrika ernstig was. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk oefenden druk uit op de toenmalige regering. Door middel van boycotten en sancties trachtten de grote spelers op het politiek toneel Zuid – Afrika te dwingen tot onderhandelingen met de zwarte meerderheid.

Begin 1989 werd Botha opgevolgd door president F.W. de Klerk. De Klerk speelde een belangrijke rol in de afschaffing van het apartheidsregime. In zijn openingstoespraak tot het parlement in 1990 kondigde hij de afschaffing van de discriminatiewetten aan. Met als gevolg de vrijlating van Nelson Mandela op 11 februari 1990. Dit was een belangrijke gebeurtenis voor de hele wereld en een mijlpaal in de geschiedenis van Zuid – Afrika.

De afschaffing betekende dat de gelijkheid tussen zwarten en blanken werd gegarandeerd door de wetten. Was dit ook zo in de praktijk? Het antwoord op deze vraag wordt geschetst in ‘Disgrace’, waar een blanke professor en zijn dochter de gevolgen van de gelijkheid tussen blanken en zwarten van dichtbij meemaken. Hun reacties en gevoelens op deze verandering komen tot uiting in de film (verfilming van het boek van J.M. Coetzee).

David Lurie moet noodgedwongen zijn carrière als universiteitsdocent stopzetten. Om zijn gedachten te verzetten vertrekt hij naar het platteland, waar zijn dochter Lucy in een boerderij woont. Lucy was jaren voordien vertrokken naar deze verlaten plaats en leefde er met haar vriendin. Bij zijn aankomst komt David te weten dat de vriendin van Lucy enkele weken geleden is vertrokken en dat haar dochter alleen woont. Hij stelt zich vragen over de veiligheid van haar dochter, want in de buurt is er weinig. Lucy stelt hem gerust dat Petrus, een zwarte man, haar beschermt en helpt. Al snel wordt duidelijk dat Petrus niet een eenvoudig hulpje is. Hij werkt hard en kocht net het stuk grond langs Lucy’s huis. Daardoor staat hij gelijkwaardig met Lucy. Voor haar is dit niet zo erg, want zo is de situatie nu eenmaal in Zuid – Afrika volgens haar. David daarentegen vindt het vrij ongewoon dat een zwarte man zoveel eigen bezit heeft. Als we terugdenken aan de apartheidswetten begrijpen we dat de zwarten in vergelijking met de periode van de apartheid het nu veel beter hebben. Dit zint David niet echt, want hij zal waarschijnlijk ook geleefd hebben tijdens het apartheidsregime.

Na de komst van David vindt er ook een gruwelijke gebeurtenis plaats. Lucy wordt door drie zwarte jongens verkracht. David kan op dat moment niets doen, waardoor hij zich schuldig voelt. Al snel wordt duidelijk dat een van de verkrachters de neef van de vrouw van Petrus is. David is verontwaardigd door deze ontdekking, maar Lucy en Petrus zijn rustig en zeggen dat de jongen nog maar een kind is. Als later ook nog eens blijkt dat Lucy zwanger is van haar verkrachter slaan de stoppen door bij David. Hij heeft het er bijzonder moeilijk mee, vooral met het feit dat Lucy het kind wil houden. Op een gegeven moment vergelijkt hij zelfs de situatie van hem en haar dochter met honden. In de film helpt David ook een dierenarts bij het doden van straathonden, want deze dieren hebben geen kans om te overleven.



Ik denk dat hij hiermee wil verwijzen naar het feit dat hun leven in handen van iemand anders ligt, zoals het lot van de straathonden in zijn handen liggen.

Lucy wil heel graag op het platteland blijven en in haar boerderij wonen. De verkrachter van Lucy is nog te jong om met Lucy te trouwen, daarom komt Petrus af met een aanbod. Hij zal met Lucy trouwen zodat het kind een vader heeft en zij in alle rust het kind kan opvoeden. Natuurlijk doet Petrus dit niet zonder een tegenprestatie. Zij zal al haar bezittingen aan hem overmaken, behalve het huis. Dat wil ze voor zichzelf en het kind houden. Iedereen lijkt hiermee akkoord te zijn en David stemt stilzwijgend in. Hiermee eindigt de film.

We kunnen besluiten dat alhoewel het apartheidsregime ten einde is gekomen, de blanken en zwarten nog steeds te kampen hebben met gemengde gevoelens. In de film is het duidelijk dat David moeite heeft met het feit dat Petrus, een gewone zwarte man, eigen bezit heeft en gelijkwaardig staat met haar dochter. Petrus daarentegen komt over als een hard werkende zwarte man, die Lucy probeert te helpen als alleenwonende vrouw op het platteland. Natuurlijk vond ik het moeilijk om te begrijpen dat Lucy na haar verkrachting terug naar haar huis wou, ook al wist ze dat haar verkrachter bij Petrus woonde. Ze weigerde ook aangifte te doen bij de politie. Op dat moment stelde ik me wel de vraag of ze anders zou gehandeld hebben zou ze niet in Zuid – Afrika wonen, maar wel in een Europees land?



Toen Lucy aan haar vader vertelde dat ze met Petrus ging trouwen had ik de indruk dat David het vooral moeilijk kon begrijpen waarom ze met een zwarte ging trouwen.
Na een beetje opzoekwerk vond ik dat het percentage van gemengde huwelijken in Zuid-Afrika nog steeds erg laag is. Een echte verklaring vond ik niet, maar ik denk dat de periode tijdens de apartheid bij de mensen voor vele opvattingen heeft gezorgd, die na de apartheid moeilijk weg te werken zijn.

Na de afschaffing van het apartheidsregime verdween Zuid-Afrika uit het nieuws, maar zakte het ook weg in een economisch sociaal moeras. Het prachtige land, dat in de film ook goed in beeld wordt gebracht, is nu in de greep van werkloosheid, een aids – epidemie van grote omvang en een torenhoge plaag van criminaliteit. Moord, doodslag en verkrachtingen zijn er schering en inslag. Dit komt ook voor in de film wanneer drie zware jongens het huis van Lucy binnenvallen en haar verkrachten. Daarnaast mishandelen ze David en proberen ze zelfs hem in brand te steken. Lucy geeft de jongens zelfs niet aan bij de politie, omdat ze hun houding als ‘normaal’ beschouwt. Ze woont al lange tijd op dezelfde plaats en weet dat deze jongens zulke dingen doen.

De apartheid was een onmenselijk stuk geschiedenis van Zuid – Afrika. De situatie achteraf is begrijpbaar in die zin dat men van de mensen moeilijk kan verwachten dat ze het verleden ongedaan maken en samen gaan leven. Er zullen haat- en wraakgevoelens zijn omwille van de gebeurtenissen tijdens de apartheid. De huidige situatie waarin Afrika zich momenteel bevindt, zoals armoede, corruptie, epidemieën, … zullen in zeker zin een rol spelen waardoor deze bevolkingsgroepen moeite hebben om samen te leven. Het nieuwe Zuid – Afrika heeft tijd nodig om zich aan te passen aan de huidige situatie en om te leren samen te leven.



De film ‘Disgrace’ is een persoonlijk verhaal, dat wordt verteld vanuit een standpunt namelijk die van David Lurie. Om het verhaal volledig te begrijpen heb ik me moeten verdiepen in de geschiedenis van Zuid – Afrika, vooral de periode tijdens de apartheid. Met deze achtergrondinformatie kon ik het verhaal beter begrijpen en inzien dat de situatie in Zuid – Afrika na het apartheidsregime nog steeds ingewikkeld is.



Bronnen:
http://migranten.classy.be/sociaal/apartheidsregime.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Apartheid
http://www.zuid-afrika.nl/id/1/357/index.html
http://zebracinema.be/film/disgrace