Vandaag heerst er een vrij negatief beeld over Iran. Vooral omwille van het feit dat Iran enkel met slechte voorvallen in het nieuws komt: uitspraken van president Ahmadinejad o.a. over de Holocaust, een nucleair programma, homo’s en de oorlog in Palestina
Hoe is Iran aan zo een negatief imago geraakt? Waarom denken we bij het woord Iran enkel aan straffe uitspraken en gevaar?
Om deze vragen te kunnen beantwoorden en om een beter beeld te kunnen vormen over de huidige situatie in Iran moeten we terug gaan naar het verleden. Meer specifiek naar de vooravond van de Iraanse Revolutie. Dat is precies waar het verhaal, dat Marjane vertelt in ‘Persepolis’, begint. De titel van deze film verwijst naar de historische Iraanse stad Persepolis.
Via een flashback komt de 8 – jarige Marjane in Teheran anno 1978. Grote opstanden met geestelijken, studenten, intellectuelen, …vinden plaats. Ze protesteren tegen het dictatoriaal bewind van de sjah (koning). De sjah regeert als alleenheerser en onderdrukt de bevolking. Hij kan wel op steun rekenen van het westen, dit omwille van de oliereserves in Iran.
Het volk wil dat de sjah opstapt zodat Iran een democratischer land kan worden. De opstandelingen worden met veel geweld geweerd. Ook de ouders van Marjane nemen deel aan deze demonstraties.
Ik kon het vergelijken met de protesten in Kopenhagen in december 2009. Hierbij kwamen ook gewone burgers op straat die met veel geweld werden onderdrukt.
In 1979 is het zover: de Iraanse Revolutie is een feit! De sjah vlucht naar het buitenland. Er heerst eerst een ware euforie in het land. De politieke gevangenen worden vrij gelaten. Dit allemaal was slechts de eerste fase van de revolutie, want 1 jaar na de revolutie dreigt de mooie droom te eindigen in een nachtmerrie wanneer de islamitische partij de verkiezingen met een overweldigende meerderheid wint.
Iran wordt uitgeroepen tot een islamitische republiek onder leiding van ayatollah Khomeini (de geestelijke leider en ), die uit ballingschap keert. Hij was de voorloper van Ali Hoesein Khamenei.
De bevolking komt in een nog strenger regime terecht, dat erger is dan het bewind onder de sjah. … De voorstanders van de revolutie zijn teleurgesteld en beseffen dat de nieuwe machthebbers een repressiever beleid zullen uitvoeren. Andersdenkenden worden niet getolereerd en worden opgepakt. Bovendien lijdt de positie van de vrouw in de samenleving meer en meer onder de onderdrukking. De eens moderne vrouwen worden onder het nieuw bewind verplicht tot het dragen van hoofddoeken als ze buiten komen. Marjane voelt zich onderdrukt onder haar hoofddoek, maar kan dankzij haar humor deze grote verandering verdragen.
Ondertussen profiteert Saddam van de interne problemen in Iran en valt het land binnen. Deze oorlog zal 8 jaar lang duren en het leven in Iran nog erger maken. Vele slaan op de vlucht tijdens deze oorlog. Ook de ouders van Marjane sturen haar naar Wenen. De Iraanse autoriteiten maken van de situatie eerder gebruik om de bevolking nog meer onder hun controle te krijgen dan te vechten tegen Irak. Zo worden jongens misleid om te gaan vechten voor hun land, alle westerse producten worden verboden, buren worden aangezet om elkaar te spioneren, … Al deze regels brengen beperkingen met zich mee, maar de mensen blijven niet bij de pakken zitten. Ze zoeken nieuwe manieren om zich toch een beetje te kunnen vermaken. Zo organiseren ze geheime huisfeestjes waar ook alcohol wordt geconsumeerd, iets wat sinds het nieuw regime verboden is.
Het resultaat van de oorlog: 8 jaar oorlog voor niets en 1 miljoen doden voor niets. Na de oorlog (1988) is de situatie niet beter dan voordien. Alles wat naar het westen verwijst, is verboden. Alle regels moeten strikt nageleefd worden. Marjane keert terug naar haar land en beseft vrij snel dat ze er als vrouw bijna niets mag. Ze mag wel naar school, maar moet volledig gesluierd zijn en enkel met meisjes omgaan. Over politiek mogen de studenten zeker niet praten en als ze dit wel doen worden ze opgepakt. Hun leven wordt beperkt en volledig gecontroleerd.
Na veel vallen en opstaan beseffen de ouders en Marjane ook dat ze zich niet kan aanpassen aan de situatie in Iran. Ze is te mondig en volgt de regels die opgelegd worden niet. Dit zou voor erge problemen kunnen zorgen. Daarom besluit ze voor een 2de keer naar het buitenland te gaan.
Teheran anno 2009: 30 jaar na de Iraanse Revolutie zijn er weer studenten, geleerden, … op straat. Ze protesteren tegen de verkiezingsuitslagen en beweren dat deze vervalst zijn. Ze wijzen allemaal naar Ahmadinejad. Hij wordt gezien als een van de meeste conservatieven in Iran. Hij heeft als doel Iran terug te brengen naar de beginselen van de Iraanse Revolutie.
Dat er terug gegrepen wil worden naar het verleden bewijst Ahmadinejad door het westen vaak uit te dagen en te bedreigen. Dit doet hij vooral door te werken aan de verdere ontwikkeling van nucleaire technologie in zijn land. Hij zorgt voor beroering door de Holocaust te ontkennen en uitspraken te doen zoals ‘er zijn geen homo’s in Iran’. Het niet respecteren van vrije meningsuiting en persvrijheid zijn dan ook andere aspecten die Iran tot een omstreden land maken. Zo werden gedurende de opstanden naar aanleiding van de presidentsverkiezingen de actievoerders hard aangepakt, alle sociale netwerksites afgesloten, buitenlandse journalisten werden uit het land gezet of gearresteerd, … Door het contact met de buitenwereld te verbieden willen de Iraanse autoriteiten voor een isolement zorgen.
Ahmadinejad is niet de enige bestuurder van het land. De eigenlijke machthebber is Khamenei, de religieuze leider. Vele politieke beslissingen worden door de president genomen, maar als het in tegenspraak is met de sharia worden deze beslissingen verworpen door de religieuze leiders. De macht ligt in handen van enkelen als alle beslissingen zomaar verworpen kunnen worden. Zo eiste de andere presidentskandidaat, Mousavi, na de verkiezingen een hertelling omdat er massaal fraude gepleegd zou zijn, de Raad van Hoeders onderzocht deze bewering. Ze constateerde dat er onregelmatigheden waren tijdens de verkiezingen. Een hertelling van 10% van de stemmen werd aangekondigd, maar nieuwe verkiezingen werden uitgesloten. Dit toont een gebrek aan democratie in het land, en dit is ook een bedreiging volgens het Westen.
Dat het westen zich zorgen maakt over Iran wordt vaak duidelijk tijdens de G20 bijeenkomst. Er werd bekend gemaakt dat Iran bezig zou zijn met het bouwen van een 2de nucleaire verrijkingsfabriek. De VS en andere grote landen veroordelen Iran, maar Ahmadinejad zei dat de andere landen nog spijt zullen krijgen van hun loze beschuldiging. Hij blijft harde taal spreken omdat hij vrij spel heeft zolang het niet bewezen is dat er in Iran aan zulke praktijken wordt gedaan.
Ahmadinejad
In de film wordt er ook gefocust op het menselijk aspect in Iran. Hoe de mensen de onderdrukking ervaren. Zo zijn de ouders van Marjane zeer moderne mensen en vragen zich af hoe het ooit zo ver is kunnen komen. Ze nemen deel aan de demonstraties en vechten voor hun rechten. Dit is ook wat de mensen vandaag in Iran doen. Ze komen op voor hun ‘stem’ en eisen hervormingen die Iran tot een democratischer land zal leiden. Een filmpje van het overlijden van de jonge vrouw Neda Soltani verspreidde zich wijd over het Internet. Neda, Farsi voor stem, groeide als ‘de stem van Iran’ uit tot één van de belangrijkste symbolen van de protestbeweging.
Dat zoveel mensen op straat zijn gekomen na de verkiezingsuitslagen bewijst dat veel mensen in Iran misnoegd zijn over hun situatie. Ze willen verandering, maar worden tegengehouden. Dat de Iraanse Revolutie nog steeds verder leeft in Iran is duidelijk. De hervormingsgezinden zijn er op uit om Iran om te vormen in een moderne staat, terwijl het huidig bestuur terug wil gaan in het verleden en Iran omvormen tot een staat waar niets of niemand in tegenspraak is met de sharia.
‘Persepolis’ is een aanrader voor iedereen die zich vragen stelt over de situatie van Iran vandaag. De film toont op een zeer duidelijke wijze de historische context van het ontstaan van de islamitische republiek Iran. Het schetst het leven in Iran voor, tijdens en na de Iraanse Revolutie vanuit het standpunt van een jong Iraans meisje. Het verhaal begint met een flashback, maar is daarna lineair opgebouwd waardoor de soms toch wel moeilijke geschiedenis van Iran makkelijk is weergegeven. De film maakt ook duidelijk dat de wortels van het omstreden Iran van nu toen gelegd werden.
Geraadpleegde bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Iran
http://www.youtube.com/
http://www.gva.be/nieuws/buitenland/aid841992/brutaal-vermoorde-neda-wordt-symbool-van-protest-in-iran.aspx
http://www.hbvl.be/nieuws/buitenland/aid863985/iran-nucleaire-wapens-zijn-niet-van-deze-tijd.aspx
http://www.mo.be/index.php?id=63&tx_uwnews_pi2[art_id]=25706&cHash=83f4b6ab4d
http://www.nrc.nl/achtergrond/article2241264.ece/Verkiezingen_Iran_Hervormingsgezinden_vs._
